‘Nee natuurlijk mag mijn vriendinnetje geen porno kijken! Dan loopt ze een beetje naar andere mannen te kijken!’. Dit was de reactie van één van de jongeren uit de klas die ik les gaf. Mijn reactie: ‘Maar wat maakt dat je net dan aan gaf je dat jij zelf wel porno kunt kijken, ook al heb je een relatie?’ ‘Ja maar mevrouw … dat is anders!’
Zo maar even een reactie op één van de stellingen die wij bespreken in de les ‘Let’s talk about it’. Een les die als doel heeft om eerlijk in gesprek te gaan over porno. Ik geef nu ongeveer 10 jaar les aan tieners over relaties, seksualiteit en weerbaarheid. En daarbij komt ook altijd het onderwerp pornografie ter sprake. En van daaruit kan ik zeggen: wat is het ontzettend hard nodig dat wij met onze jongeren hierover in gesprek gaan!
Misschien lees jij deze blog wel en heb jij zelf tieners in huis. Of misschien werk je met deze doelgroep. In beide gevallen denk ik dat je er niet onderuit kan dat dit een onderwerp is wat speelt onder tieners en waarvan het goed is als wij hier met ze over in gesprek gaan. Laat ik een paar dingen op een rij zetten die mij opvallen bij het lesgeven over dit onderwerp.
Iedere tiener krijgt er mee te maken
Misschien denk je : ‘Mijn kind kijkt geen porno’. En wie weet heb je gelijk en zoekt jouw kind het niet zelf op. Maar ik denk dat iedere tiener in deze tijd pornografische beelden te zien krijgt. In de App groepen van school, in de spelletjes die hij speelt of in de chat waar ze gezellige gesprekken in voeren en waar opeens een foto in wordt gedeeld. Er is vrijwel geen ontkomen aan.
“Ik hoor zo vaak van jongeren dat ze denken dat porno en seks in het echt gelijk zijn aan elkaar. Maar dit is niet het geval!”
Het vertekent hun beeld van de realiteit
In het onderzoek ‘seks onder je 25e’* komt naar voren dat ongeveer 45% van de jongeren aangeeft dat ze denken dat ze van porno leren wat ze moeten doen tijdens de seks. Ik hoor zo vaak van jongeren dat ze denken dat porno en seks in het echt gelijk zijn aan elkaar. Maar dit is niet het geval! Daarnaast zijn tieners zich er vaak niet van bewust dat veel pornografische beelden bewerkt zijn. Ze vergelijken zich met beelden die niet echt zijn. Je geslachtsdeel moet wel minimaal zo lang zijn als die van de pornosterren, waarbij ze er niet bij stilstaan dat dit vaak digitaal bewerkt is. Of je moet wel minimaal 3 keer achter elkaar klaar kunnen komen, waarbij de jongeren er ook niet bij stilstaan dat dit in scène is gezet of geknipt en geplakte beelden zijn.
Zoveel mensen, zoveel meningen
En dat geldt ook zeker over porno! Als ik les geef over dit onderwerp, kom ik verschillende meningen tegen. Op sommige scholen wordt porno benaderd als iets wat ‘maatschappelijk geaccepteerd’ is: ‘Het hoort bij je seksuele ontwikkeling.’ In andere klassen wordt gezegd dat het ‘Haram’ is, Arabisch voor ‘onrein, verboden’. Daar mag volgens hen niet over worden gepraat; het is smerig en een taboe. Toch denk ik nog steeds dat ook die jongeren er niet onderuit komen en dat ook zij pornografische beelden zien.
Deze grote verschillen maken het gesprek erover niet makkelijker. Persoonlijk vind ik het helpend om het dan eerst maar eens bij de feiten te houden: Wat doet porno in je hersenen? Hoe kan het dat je er verslaafd aan kan raken en besef je je dat porno niet hetzelfde is als echte seks? Daarbij gaat het dus niet om de vraag of je porno geweldig vindt of juist super smerig; maar of je door hebt waar je naar kijkt. En wie weet, als je een veilige sfeer weet neer te zetten, lukt het daarna om te praten over hoe de tieners zelf tegen porno aankijken.
“Zoals we tijd besteden aan preventie van alcohol verslaving of nicotine verslaving, zo zouden we dat mijns inzien ook moeten doen voor een porno- of seks verslaving.”
Go for it!
Als jij een rol speelt in het leven van een tiener, zou ik je echt willen zeggen: ‘Go for it!’. Hier ligt voor ons als volwassenen een taak om de jongeren te helpen om onderscheid te maken tussen realiteit en gecreëerde beelden. En zoals we tijd besteden aan preventie van alcohol verslaving of nicotine verslaving, zo zouden we dat mijns inzien ook moeten doen voor een porno- of seks verslaving. En ik denk dat dit begint met een gesprek waar je de bewustwording bij tieners op gang brengt.
Een paar tips die hierbij kunnen helpen:
– Neem een aanleiding die iets verder van de tiener af staat: een nieuwsbericht of een feitje uit een gepubliceerd onderwerp: ‘Ik las in het nieuws dat…’ Of: ‘Herken jij dat ook van jouw school?’
– Ga het gesprek aan tijdens een activiteit waarbij je elkaar niet de hele tijd aan hoeft te kijken. Een rondje wandelen, tijdens een autorit of tijdens de afwas (niet dat we die nog doen, maar bij wijze van spreken…). Of in de klas tijdens een stellingenspel of groepsgesprek. Maar niet één op één waarbij je de tiener ‘voor het blok zet’.
– Ga het gesprek vragenderwijs en met belangstelling aan, niet verbiedend of in een preek met eenrichtingsverkeer. Het laatste zal alleen maar voorkomen dat je tiener weer bij jou aan zal kloppen over dit onderwerp.
Ik hoop dat deze blog jou aanmoedigt om erover in gesprek te gaan met de tieners die dicht bij jou staan! En mocht je nou op een school of instelling werken en graag willen dat iemand dit gesprek voor jou op gang brengt, schroom dan niet om contact met ons op te nemen. We helpen jou hier graag bij!
Bron:
Hanneke de Graaf et al., (2024). Seks onder je 25e. Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2023. Rutgers WPF en Soa Aids Nederland.
