“Ik was denk ik 11 of 12. Ik was alleen thuis, zat alleen achter de computer wat op te zoeken op Bing, toen ik opeens een afbeelding tegenkwam van een naakt persoon.” Dat is de start van de pornoverslaving van Jan, een 34 jarige man die voor één keer anoniem de reden deelt dat hij het boek ‘De Easy Peasy Methode’ heeft vertaald: Het gaf hem uiteindelijk de sleutel om in vrijheid van porno te wandelen.
Jan groeide op in het midden van het land, vlak bij de stad Amersfoort. Hij komt uit een gezin van zes kinderen, van wie hij de jongste is. Zijn oudste twee zussen worstelen met hun gezondheid. Niet alleen draaien de gesprekken aan tafel vaak hierom, ook de aandacht van zijn ouders gaat er vaak naartoe. “Het was thuis echt wel goed en gezellig en van de buitenkant leek het een gelukkig gezin.” Maar van binnen begint Jan steeds meer te worstelen met de situatie en vooral ook met zichzelf.
“Ik probeerde meer spanning te voorkomen door mijn ouders te ‘pleasen.’” Jan wordt strenger voor zichzelf. Hij wordt onzeker, conflictvermijdend en voelt zich snel afgewezen. “Ik kon minder makkelijk voor mezelf opkomen en mijn zelfbeeld werd negatiever. Ook had ik moeite met het uiten van emoties.”
De eerste keer
Jan is een jaar of elf of twaalf wanneer hij alleen thuis is en boven wat op de computer aan het zoeken is. “Opeens kwam ik een afbeelding tegen van een naakt persoon. Ik was compleet flabbergasted; er vloog van alles aan gevoelens en stofjes door mijn lijf.” Aan de ene kant heeft Jan het idee dat wat hij ziet, niet oké is. Aan de andere kant ervaart hij een diepe aantrekkingskracht. “Het voelde niet goed, maar het was wel zo spannend dat ik het vaker wilde doen.”
Al vrij snel groeit het ‘af en toe stiekem porno kijken’ uit tot iets wat hem beheerst. “In de brugklas dacht ik er steeds vaker aan: ‘straks, als ik thuis kom, kan ik weer gebruiken! Dan voel ik me weer beter!'” Jan merkt al snel dat wat hij kijkt, niet meer voldoende is. “Het had niet meer hetzelfde effect, dus je gaat heftigere filmpjes kijken. Je zoekt constant naar die ene kick; als een junkie struin je alles af tot dat ene dopamine shot…” Voor Jan wordt het een soort spel. Iets wat hem steeds langer bezighoudt en wat steeds minder onschuldig wordt. “Het werd haatdragend en duister. Aan het begin kon ik geweld nog wegklikken, maar dat veranderde: De gedachte ‘ik wil dit wel’ won meer en meer van ‘ik wil dit niet’.”
“Ik belandde voor even in een totaal andere werkelijkheid.”
De strijd
Rond zijn 18e wordt Jan serieuzer in zijn relatie met God en begint hij vaker te reflecteren over het kijken naar pornografie. “Ik wilde het echt niet meer, maar zag mezelf wel constant de verleiding opzoeken.” Jan blijft toegeven aan de constante ‘trek’ naar pornografie. “Wanneer ik toe gaf was er zo’n explosie van fijne stofjes en ontspanning in mijn lijf; ik belandde voor even in een totaal andere werkelijkheid.” Maar het sluimerende schuldgevoel blijft hem aanmoedigen om ertegen te vechten. “Het voelde niet alleen fout omdat ik het zelf niet meer wilde, maar ook omdat ik dit niet in een relatie wilde meeslepen.”
Jaren later, als Jan 24 wordt, raakt hij burn-out. In die periode verliest hij de grip op zijn verslaving totaal. “Als ik maar een beetje tijd of energie had, zat ik alweer achter mijn computer om wat op te zoeken. Ik was gesloopt, maar als ik s’nachts wakker werd, kon ik niets anders dan wéér googelen.” Dat is het moment dat Jan hulp gaat zoeken.
Sexaholics Anonymous
Ruim anderhalf jaar sluit Jan trouw aan bij een Sexaholics Anonymous (SA) groep bij hem in de buurt. Op basis van het twaalf-stappenplan streeft de groep nuchterheid na. “Ik leerde er ontzettend veel, maar het lukte niet om volledig abstinent te worden.”
Een van zijn lessen is bijvoorbeeld dat de eerste stap naar terugval niet ‘het googelen’ is, maar het fantaseren en nakijken van mensen op straat, uren of zelfs dagen daarvoor. “De eerste momenten zijn de triggers, die wakkeren de craving aan. Die craving bouwt zich op totdat je terugvalt.” Jan leert herkennen wat zijn triggers zijn, en realiseert dat hij de kleine triggers al moet ontwijken om abstinent te blijven: Als hij een kleine blik toelaat, is verder gebruik onvermijdelijk.
Ook in zijn eigen karakter ontdekt Jan triggers: boosheid en wrok die het resultaat zijn van opgekropte emoties, brachten hem er vaak toe om te ‘out acten’ (toe te geven). “Ik leerde dus waarvoor ik mijn verslaving gebruikte. Stap 3 van de twaalf stappen helpt Jan daar heel erg bij: Je belt een groepsgenoot wanneer je op het punt staat om toe te geven. En je deelt je struggles en de triggers, je overwegingen en strategieën. “De keuze over wat je dan doet laat je over aan de ander, die er natuurlijk niet voor kiest om toe te geven aan het verlangen. Het overgeven aan een ander geeft mij ontzettend veel rust op die momenten.”
Het huwelijksbootje
Wanneer Jan op zijn 27e verliefd wordt op het meisje dat nu zijn vrouw is, stapt hij een nieuwe periode in. “Ik stond positiever in het leven en had minder last van de opgekropte emoties en boosheid.” Jan ervaart voor een periode minder triggers, maar vier jaar later komt hij toch weer op het punt dat hij hulp moet vragen voor zijn worsteling. “Deze keer gaf mijn vrouw aan dat het misschien goed zou zijn om weer naar de SA te gaan. Eerst wilde ik dat niet, omdat het zoveel tijd en offers vraagt.”
Jan zit er in die tijd ‘minder lekker’ bij: Hij heeft minder energie, ervaart spanning en wordt prikkelbaarder. “Hoe meer je ‘out act’ des te intenser de craving wordt. Dus wanneer je klaar bent, verlang je alweer naar het volgende ‘shot’.” Het zoeken naar en kijken van de beelden geeft hem zo’n gigantische dosis dopamine en andere stofjes dat niets nog interessant lijkt. Het leven wordt voor zijn gevoel kleurloos, en hij raakt weer gefixeerd op zijn ‘fix’. En Jan weet het. “Het kostte me levensgeluk en ik realiseerde me ‘dit moet echt stoppen!’.”
“Verslaving werkt eigenlijk ‘achterstevoren’.”
De Easy Peasy Methode
Jan had het boek al een keer eerder gelezen, tijdens zijn burn-out. “Het idee hielp me wel, maar ik had op dat moment niet de energie om mijn denkpatronen aan te passen.” Nu, een aantal jaar later, beginnen de kwartjes te vallen na het lezen van het boek.“Het lezen van de easy peasy methode voelde als een soort openbaring.”
De meeste programma’s moedigen je aan om een ‘reboot’ te doen door (een poosje) abstinent te blijven. “Maar altijd had ik het gevoel dat ik iets opgaf.” De EP-methode daarentegen leert de lezer dat het kijken naar porno allesbehalve waardevol is, wat opgeven veel makkelijker maakt. “Verslaving werkt eigenlijk ‘achterstevoren’. Door pornogebruik, voel je je niet gelukkig, maar je voelt je in de tijd na het gebruik juist ongelukkig. Waardoor je weer naar de dopamine high van je “drugs” verlangt. Bij je volgende gebruiksmoment wordt dat ongeluk even opgeheven, om vervolgens nog groter te worden. Het is een soort afglijdende schaal. Een shot laat je helemaal niet beter voelen, maar alleen naarder.” Jan realiseert zich dat hij ongelukkiger is als hij gebruikt, dan wanneer hij niet gebruikt: “Er zijn geen voordelen aan het gebruiken van pornografie, maar wel nadelen.”
Dit principe betekent niet dat je pornografie moet negeren of de gedachten eraan uit je hoofd moet bannen. “Ga niet piekeren of sikkeneuren dat je dat gevoel van extase nooit meer gaat hebben. Zorg ervoor dat je dankbaar bent, zoals: ‘ik ben blij dat ik dat niet meer hoef te gebruiken’.”
Sinds Jan dit uitleeft, voelt hij zich heel anders. Hij heeft de diepe cravings niet meer, maar ervaart soms nog wel de gevoelens van lust. “Ik zit nog steeds bij de SA en deel die momenten van strijd ook met anderen. Dat helpt enorm.” Maar dat is niet alles: door het leren leven in vrijheid, zit Jan veel beter in zijn vel en staat hij echt open voor het leven. “Bovendien kan ik er nu veel beter zijn voor mijn vrouw.” Daarom wil hij wat hij heeft ontvangen graag doorgeven.
De Easy Peasy Methode is als boek en luisterboek te koop. Daarnaast is er ook een Nederlandstalige podcast beschikbaar die de basisprincipes van de Easy Peasy Methode in korte afleveringen samenvat.
