Alex Snel is verslavingscoach, beginnend spreker en ervaringsdeskundige als het gaat om pornografie. Niet lang geleden zat hij zelf nog midden in het web vast – zonder dat iemand daar vanaf wist. “Aan het begin van ons huwelijk heeft mijn vrouw me betrapt. Het lukte me toen om op wilskracht een poosje te stoppen, maar ik viel terug.” Deze keer lukt het hem wel om in vrijheid te blijven wandelen: “Ik heb vrijheid gekregen, ik kies ervoor om daarin te gaan lopen, met behulp van anderen.”
Jarenlang was porno iets wat Alex’s leven beheerste. “Ik keek porno, en dat had impact op andere dingen in mijn leven.” Waar Alex bijvoorbeeld eerst in zijn gemeente aanbidding leidde, is hij daarmee gestopt. “Het voelde hypocriet.” Hij ‘scande’ mensen op straat, stond snel klaar om anderen of zichzelf te veroordelen en hoorde constant veroordeling in wat anderen of de Bijbel zeiden. En het raakte hem ook in zijn relaties: hij duwde vrienden weg, was onzeker over zijn rol als vader en ontweek diepe gesprekken met zijn vrouw.
'Het groeit'
“Ik veroordeelde mezelf enorm: Ik vond mezelf een ‘vieze kerel’, dacht dat ik het niet waard was om God te zoeken, dat ik niet met Hem bezig was in mijn leven en dat ik niet goed zorgde voor mijn kinderen.” En wanneer mensen Alex van het tegendeel proberen te overtuigen, is zijn eerste gedachte: ‘Je moet eens weten…’. Een diep schuldgevoel en schaamte houden hem in een gevangenis, die hem alleen maar eenzamer maakt. “Want ik was niet alleen veroordelend naar mezelf: Ik durfde het mooie niet te zien, waardoor ik het slechte in mensen naar boven haalde.” Op die manier verliest hij de verbinding met de mensen om hem heen en duwt hij anderen weg.
Ondertussen lijkt de worsteling steeds groter te worden van binnen, in zijn gedachtenwereld. “Ik was ontzettend bang voor afwijzing en zag in alles een veroordeling.” Vrijwel constant heeft Alex het idee dat voorgangers zeggen: ‘dit is in zonde’ of ‘je leeft in zonde’, zonder dat het de daadwerkelijke boodschap van de preken is. “Na zo’n preek of speech durfde ik niets meer te zeggen.” Ook hierdoor creëert hij afstand en worden het schuldgevoel en de schaamte heftiger.
Achteraf gezien is Alex zich ervan bewust dat hij in deze periode geestelijk gezien een soort van ‘gekidnapt’ was. “Wanneer je naar porno blijft grijpen, gaat er een deur open waardoor andere dingen naar binnen komen, bijvoorbeeld zelfveroordeling, isolatie en negatief denken. Het is een glijdende schaal die het probleem steeds groter maakt in je hoofd. En het geheim is een voedingsbodem voor angst voor oordeel.”
“Terwijl ik zo bang was geweest voor dit moment voelde ik me niet veroordeeld; Ik voelde me veilig.”
Eerlijk en open
Jarenlang zag Alex op tegen die ene moment waarop hij zijn worsteling open zou moeten gooien. In die tijd is hij zich er niet van bewust dat zijn problemen zichtbaar zijn voor anderen. “Ik dacht dat niemand het aan me kon zien.”
En waar Alex al die jaren verwachtte dat wanneer hij open werd, hij zou worden afgewezen, bleef dit uit. “Een ouder stel in onze gemeente had op hun hart gekregen ons te helpen. Ik kwam deze mensen regelmatig tegen, maar had geen persoonlijke band met hen. Wel had ik gezien dat ze oprecht waren, door hoe ze met anderen omgingen.” Ze hadden Alex al vaker uitgenodigd, maar daar was hij nooit op ingegaan. Dit veranderde toen hij een liefdevolle maar dwingende mail kreeg: ‘Wij hebben het op ons hart om je te helpen, maar dit is de laatste keer dat we het je aanbieden. Als je er niet op ingaat leggen we het terug in Gods hand.’
De urgentie van de mail brengt Alex in tweestrijd. “Aan de ene kant gaf het me frustratie en dacht ik: ‘Wie denken ze wel dat ze zijn?!’” Tegelijkertijd wilde hij reageren, de mensen hem laten helpen. Alex ging op de uitnodiging in en pakte direct door: de volgende dag stonden ze op de stoep. “Het gesprek ging over het leven, de spanningen in onze relatie en hoe mijn vrouw constant het gevoel had dat de energie eruit was bij mij en dat ze niet met me kon praten. Het ging over mij.”
Tijdens de vervolgafspraak komt alles eruit. Hij erkent wat er daadwerkelijk speelt en wordt open over de porno en de impact die dat heeft op zijn doen en laten. “Het publiekelijk maken van dat wat ik op die eenzame plek deed, was pittig. Ik moest mijn mijzelf, mijn ego, afleggen en door de schaamte heen breken. En terwijl ik zo bang was geweest voor dit moment voelde ik me niet veroordeeld; ik voelde me veilig.”
“Ik koos niet de makkelijke weg, maar voor de weg die werkt.”
Bereidwillig
Het herstel gaat niet van de ene op de andere dag. “Ik moest ervoor kiezen. Ik moest afstand nemen van bepaalde plekken en koos ervoor sommige apps van mijn telefoon te gooien. Daarnaast koos ik voor een periode van seksuele onthouding met mijn vrouw.” Alex kiest voor wat helpt: het open gooien van zijn struggels, naar zijn accountability partner en voor een gedeelte ook naar zijn vrouw. “Ik belde mijn buddy niet als het al te laat was, maar wanneer überhaupt de gedachte door mijn hoofd ging. Ik koos niet de makkelijke weg, maar voor de weg die werkt.”
Een voorbeeld was een moment dat hij met zijn gezin naar het strand ging. “Op een gegeven moment realiseerde ik me dat ik té erg aan het rondkijken was, ik was aan het scannen.” Alex stond op, liep weg en belde zijn buddy om zijn strijd in het licht te brengen en ervoor te bidden. De rest van de dag was het geen probleem meer. “Achteraf vertelde ik mijn vrouw dat ik mijn accauntabilitypartner had gebeld, meer hoef ik dan niet te zeggen.”
“De bolwerken in je denken open neerleggen voor anderen, maakt dat je weer adem kunt gaan halen.”
Doorgeefbare lessen
De grootste les die Alex mee wil geven aan anderen is openheid: “Delen is helen, dat zeggen we ook in de psychologie.” Zelfveroordeling maakt dat je uit het contact met anderen stapt. Maar wanneer je je hart gaat delen, kunnen oordelen loskomen. Dat is de plek waar de ruimte ontstaat voor Jezus om herstel te gaan geven. “Wanneer je bolwerken in je denken open neerlegt voor een ander, kun je weer ademhalen.”
Maar er zijn nog twee mooie bijeffecten van openheid: het delen maakt het niet alleen makkelijker voor jezelf om te praten over wat je dwarszit. “Het is ook helpend voor anderen, het nodigt ook de luisteraars uit om hun verhaal te delen.”
Bovendien ontdekte Alex door de liefde en genade van anderen, die kant van God. “Hij kijkt met bewogenheid, niet met oordeel. Zo kon ik weer in verbinding met Hem stappen, zodat ik Hem weer echt kon zien.”
